Skip to main content

He Mo‘olelo no Kalakupua

Lyssa Horikoshi

Students in a Hawaiian 102 class at UH Mānoa were asked, at the end of the fall semester of 2004, to create Hawaiian language stories based on ‘Ōlelo No‘eau of their own choosing. Two stories were selected by their kumu for inclusion in Kaleinamanu. Both stories are presented as submitted—without correction—and therefore serve as an accurate yardstick of our own understanding of ka ‘ōlelo makuahine. This is what good writing looks like from two very ‘a‘apo students in the second semester of their first year of what we hope will be a lifetime of learning, using, and sharing our mother tongue.


I kekahi manawa, i ka ma‘ukele, aia kekahi pua‘a. He pua‘a ho‘okalakupua kēia pua‘a no ka mea hiki iā ia ke ‘ōlelo i ka po‘e. ‘O Kalakupua ko ka pua‘a inoa. Akamai loa ‘o ia a maopopo i nā holoholona a pau i ka ma‘ukele. Ua noho lākou me ka maluhia, akā i kekahi lā, ua hele mai ka po‘e i loko o ka ma‘ukele. Kua iho ka po‘e i nā kumu lā‘au a kūkulu i nā hale. Hele akula nā holoholona a pau o ka ma‘ukele iā Kalakupua a ua ‘ōlelo akula lākou iā ia penei:

Nā holoholona: Ke kua ihola ka po‘e i nā kumu lā‘au! Ke luku akula lākou i ka ma‘ukele! He aha kā kākou hana?

Kalakupua: E lawe aku ‘oukou i ko ‘oukou ‘ohana i loko lilo o ka ma‘ukele. Aia i laila, palekana lākou. E hele aku au i ka po‘e.

Nā holoholona: ‘A‘ole kā! I kou hele ‘ana e ‘ai ‘ia ana nō e ka po‘e! Makemake lākou e ‘ai i ka pua‘a no ka mea ‘ono loa ia!!!

‘A‘ole ho‘omaka‘u kēia iā ia a ua hele aku ‘o Kalakupua i waho o ka ma‘ukele i mua o ka po‘e. Ua hele wāwae ‘o ia i ka luna.

Ka po‘e: Hū ka momona o kēnā pua‘a. ‘Ono ‘o ia ke nānā aku. E loa‘a ‘o ia iā kākou!

Alualu ka po‘e iā Kalakupua.

Kalakupua: Auē! Mai ‘ai ia‘u. Mai kua iho i nā kumu lā‘au. Hahai nō ka ua i ka ululā‘au. Inā kua iho ‘oukou i nā kumu lā‘au, ‘a‘ole hele mai ka ua.

Ka luna: Hmm . . . ‘Ā ‘oia. Hū ke akamai o kēia pua‘a a ho‘okalakupua nō ho‘i. E lākou nei,mai kua iho i nā kumu lā‘au. Pau ka hana no ka mea ke luku nei kākou i ka ma‘ukele.

Kalakupua: Mahalo nui!

Ua ho‘i ‘o Kalakupua i ka ma‘ukele a ua palekana ka ma‘ukele. Hau‘oli nā holoholona.

© Lyssa Horikoshi, 2004