Hoe Uli

Nāhiku: Marlon Apio, Keoni Bunag, Kahikina de Silva, Kapalai‘ula de Silva, Ki‘ilani Dikilato, Mailani Kalāhiki, Kaleo McCabe

Ua haku ‘ia kēia wahi mele e nā hoa haumāna i komo pū aku i ‘elua papa o ke kulanui o Hawai‘i i Mānoa, ‘o ia ho‘i ka papa Ho‘okele i mālama ‘ia e Carlos Andrade a ‘o ka papa Mele Au Hou na Jon Osorio lāua ‘o Kanalu Young. Ma kona haku ‘ia ‘ana, ua ho‘opa‘a ‘ia ke mele ma ke ano he kia ho‘omana‘o no ko mākou a‘o ‘ana i ka ho‘okele wa‘a—ke koho pololei i ke ala e holo ai a me ka ili hewa kekahi, ka hele ‘ana a ma‘a i ka mālama ‘ana i wa‘a, a me ke kū a mau o ia ‘ano ma‘a ‘ole i ka hoe uli. A i kona ‘ano he hāli‘ali‘a o ka ho‘opili ‘ana o ua mau mamo ‘ehiku a Hāloa, hō‘ike mai nēia Hoe Uli i ke ‘ano pālua o ka ho‘okōʻana i kēia kuleana. No laila, hō‘oia‘i‘o ‘ia ka hemahema o ka mā‘uka‘uka, a ‘auamo pū ‘ia ho‘i ke kuleana o ia hōlona e kū i ka hoe uli a kau hou i ke ala kūpono.

E ka makamaka heluhelu, ma muli o ia mau mana‘o o luna i lilo ai kēia wahi hali‘a aloha i mele pili i ka holomua ‘ana o ka po‘e Hawai‘i. Eia kākou e ho‘okele ana i ko kākou mau ala e pono ai ka lāhui o nēia pae ‘āina aloha. Ili hewa nā wa‘a i kekahi manawa, a holo pololei kekahi. ‘O ka mea nui na‘e ka ‘aka‘aka ‘ana iā kakou iho ke pono, ka ho‘opa‘a hou ‘ana i ke kaula ‘alu‘alu, ka hoe uli ‘auana, a me ke kau hou ‘ana i ke ala kūpono a ho‘omau.

‘O ‘Ā‘oia ka wa‘a; ‘o “Hoe Uli” ke mele. E kēlō kākou!

He aloha ‘ia nō a‘o ‘Ā‘oia
‘Au ana i ke kai me he manu ala
Na ka Haupe‘epe‘e i lawe mai
He makani ka‘a ia no Kalihi ala
Ha‘alele i ka uapo; kēlō kākou!
Ua kau ka pe‘a, a piha i ka makani

Na wai ka hoe uli?
- (Na ka mā‘uka‘uka ka hoe hewa!)
He kau auane‘i i ka lae ‘a‘ā
- (Ili hewa i ka laupapa)
A kālepalepa wale ka lā
A kālepalepa wale ka lā!

Eia ho‘i ke kaula! Ua mōliolio
A kau hou i ke ala kai o Ke‘ehi
He awa hele wale ‘ia e ka nui moku
Eia na‘e ka hiwa a ka lāhui
Hi‘i ‘ia i ka umauma o ka makani
Hāpai i kahi hoe, a pi‘i i luna!

Na wai ka hoe uli
- (Na ka mā‘uka‘uka ka hoe hewa!)
He kau auane‘i i ka lae ‘a‘ā
- (Ili hewa i ka laupapa)
A kālepalepa wale ka lā
A kālepalepa wale ka lā!

Auē, ‘Ā‘oia ē!

© Marlon Apio, Keoni Bunag, Kahikina de Silva, Kapalai‘ula de Silva, Ki‘ilani Dikilato, Mailani Kalāhiki, Kaleo McCabe, 2002.