Skip to main content

Ke Keiki Kāne Moloā

Jace Balauro

I ka wā kahiko, he keiki kāne ‘o Kamoloā. I ko Kamoloā wā ‘ōpiopio, ua hana a pau kona makuahine no Kamoloā. Ua kuke a ua ho‘oma‘ema‘e ‘o ia, a ‘a‘ole ‘o ia i hā‘awi i nā hana iā ia. A laila ua ulu ‘o Kamoloā , akā ‘a‘ole nō i hana. Ua moloā loa ‘o Kamoloā, a mana‘o ‘o ia, ‘oi aku ka maika‘i o ka hiamoe ‘ana ma mua o ka hana ‘ana.

A laila, haʻalele ʻo ia no ke kulanui. Ma laila, hui ʻo Kamoloā i ke kaikamahine. ʻO Lani kona inoa. Ua aloha nui ʻo Kamoloā a no ka manawa mua loa, ʻaʻole ʻo ia moloā! Ua hana ʻo Kamoloā, no ka mea makemake ʻo ia e aloha ke kaikamahine iā ia. Ua kuke ʻo ia, a ua holoholo me ia, a ua kūʻai mai ʻo ia i nā mea nona. Ua manaʻo ʻo Lani, "Ua loaʻa ke kāne maikaʻi loa iaʻu." A laila ua hoʻomaka lāua e noho pū. Akā, ua hoʻomaka ʻo Kamoloā e hana ʻole. Ua hana ʻo Lani i ka hana a pau loa! Ua kuke, ua hoʻomaʻemaʻe, a ua ʻohi ʻo ia i ko Kamoloā lole ma luna o ka papahele. Ua like ʻo ia me ko Kamoloā makuahine. Ua hoʻi mai ʻo ia mai ke kula nui, a ua hiamoe mau ʻo Kamoloā ma luna o ke kokī.

Ua pūhili loa ʻo Lani, pehea e hoʻopau ai i kēia moloā. Ma mua, ʻōlelo ʻo ia, "E Kamoloā, hiki paha iā ʻoe ke ʻohi i kou lole ma luna o ka papahele?" A ʻōlelo ʻo Kamoloā, "ʻAe." Akā, ua hoʻi mai ʻo Lani mai ke kulanui mai, ʻaʻole i hana ʻia e ke kāne, a ua hemahema ko lāua hale. Ua hiamoe ʻo Kamoloā ma luna o ke kokī. A laila, ua kākau ʻo ia i nā leka iā Kamoloā. Ma loko o ka leka, ua ʻōlelo iā ia, "E hana paha ʻoe i kēia mau hana." Ua manaʻo ʻo ia, e mālama nō paha ʻo ia i nā hana. Akā, ua hoʻi mai ʻo ia mai ke kulanui mai, a auē! ʻAʻole nō i hana ʻia e ke kāne moloā! A laila, i kēlā manawa, kelepona ʻo ia iā Kamoloā i ka hale. Ua ʻōlelo ʻo ia, "Hiki paha iā ʻoe ke hana? E ʻoluʻolu au iā ʻoe i ko kāua moe pū ʻana." Hū ka ʻāwīwī o ko Kamoloā kū ʻana! "E, e, e!" ua ʻōlelo ʻo Kamoloā. Ua kiʻi i nā mea hoʻomaʻemaʻe a me nā mea ʻono e hoʻomākaukau i ka ʻaina ahiahi. A laila, ua hoʻomaka ʻo Kamoloā e ʻohi i kona lole a pau, akā ua māluhiluhi koke ʻo ia, a hele i ke kokī e hiamoe. A mākaukau ʻo Lani, hoʻi mai i ko lāua hale. Hū ke kāpulu! Huhū loa ʻo Lani. Ua noho nā mea hoʻomaʻemaʻe ma luna o ka papahele. Ua pilau a ua palani i nā mea ʻai. Ua hiamoe ʻo Kamoloā ma luna o ke kokī. Ua hoʻāla ʻo ia iā Kamoloā a ʻuā iā ia, "A nui mai ke kai o Waialua, moe pupuʻu ʻo Kalena i Haleʻauʻau!" (ʻŌlelo Noʻeau, 121) Akā, ʻaʻole i maopopo iā Kamoloā. Ua ʻōlelo ʻo Lani, "ʻO kēia kou manawa hope e hoʻoponopono." "Hiki nō," i ʻōlelo ʻo Kamoloā.

A laila, i ia lā aʻe, ua hele ʻo Lani a kiʻi nō hoʻi ʻo Kamoloā i nā mea hoʻomaʻemaʻe a me ka mea ʻai mai ka pahu hau. E hana ana nō ʻo ia i kekahi hana! Akā, auē! Ua hiamoe ʻo Kamoloā ma luna o ke kokī, a ʻaʻole hana ʻia e ke kāne moloā. Ua hoʻi mai ʻo Lani, ua ʻike iā ia e hiamoe ana ma luna o ke kokī, a ua kelepona ʻo ia i ko Kamoloā hoaaloha. ʻO ʻAihue kona inoa. Ua hele ʻo ʻAihue i ko Lani hale, a ua lawe pū i ke kokī me ke kāne hiamoe ma waho o ka hale. Ma hope o kekahi manawa, ua ala ʻo Kamoloā a pōloli loa ʻo ia. Akā, ua paʻa ka puka. A laila, ua ʻimi ʻo Kamoloā ma loko o ka hale mai ka puka aniani. Auē! ʻIke ʻo ia iā Lani lāua ʻo ʻAihue, kona hoaaloha, e lomilomi ana kekahi i kekahi. Ua ʻuā ʻo Kamoloā, "ʻAʻole maopopo iaʻu! ʻAʻole hiki iaʻu!" A ua ʻuā ʻo Lani, "Ua ʻōlelo ʻoe e loli ana ʻoe, akā ʻaʻole ʻoe i hana, a laila ua kiʻi au i ke kāne ʻē aʻe e hana i nā hana!" Ua hoʻopaʻa ʻo Lani i nā puka a ua waiho iā Kamoloā ma waho. No laila, mai moloā ʻoe!

© Jace Balauro, 2004